Біз көбінесе өкілді орган деп аталатын мәслихат депутаттары туралы айтып отырмыз. Күнтізбелік қыс басталар алдында Шымкентте Қазақстан Республикасы мәслихатының 30 жылдық мерейтойы өтті.
Шара «Көрме орталығы» көрме орталығында салтанатты жағдайда өтті. Шараның ерекшелігі, ұйымдастырушылар мерекеге Шымкент қаласы мәслихатының барлық сегіз шақырылымының делегаттарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі мен Сенатында облысымыздың атынан қатысқан және осы күнге дейін өкілдік еткен азаматтарды, құрметті азаматтарды шақырды. ұялшақтардың. Онда жиналған жұлдыздарды елестетіп көріңізші! Бұл ел тәуелсіздігі жылдарында қалаларымызды көркейтуге тікелей, белсенді атсалысқан жандар.
Жиналғандар алдында қалалық мәслихат төрағасы Бахадыр Нарымбетов сөз сөйледі. Ол Қазақстандағы жергілікті мемлекеттік органдардың қалыптасуының маңызды кезеңдерін еске салды. Қаланың әлеуметтік-экономикалық дамуына үлес қосқан делегаттар ретінде түрлі сала басшыларының еңбегін атап өтті.
Ал атқарушы билік басшысы Шымкент қаласының әкімі Ғабит Сыздықбеков құттықтау сөзінде мәслихаттың әлеуметтік өмірдегі маңызына тоқталып: «Мәслихат – халық пен билік арасындағы ең маңызды көпір. Үш онжылдықта әр кеңестің Шымкент қалалық мәслихатының делегаттары қаланың дамуына елеулі үлес қосты. Бүгінде Елбасының бастамасымен халықпен байланысымызды нығайтып, өзекті мәселелерді бірлесіп шешуді жалғастырудамыз».
…Естеріңізге сала кетейін, 1994 жылы 7 наурызда Қазақстанда бірінші конференциялық мәслихат сайлауы өтті.
…Санаулы күндерден кейін – 16 желтоқсан – біз еліміздің Тәуелсіздігінің 33 жылдығын атап өтеміз. 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің қаулысымен «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституциялық заң қабылданды. Ендеше, қай жерде және неге даталардың айырмашылығы бар: тәуелсіздікке 33 жыл және мәслихатқа «бар болғаны» 30 жыл? Үш жылдан астам қайда? Мен өзіме осы сұрақты он жыл бұрын қойғанмын. Және бұл менің ашқаным.
Одақ 1991 жылы желтоқсанда ресми түрде ыдырады. Ал екі жылдан кейін, 1993 жылдың күзінде Қазақстандағы бірнеше жергілікті кеңестер өздерінің таратылғанын жариялады. ОҚО мәслихаты аппаратының жетекшісі Александр Гурьев: «Төраға Рашид Тұрарұлы Ибраев басқаратын облыстық халық депутаттары кеңесі сайлаушыларына соңына дейін адал болып, өзгелер сияқты өз бетінше тараған жоқ. . РАБАТ 2014 ж.
Сондықтан 1993 жылдың қараша айының соңына қарай Қазақстанда 100-ге жуық барлық деңгейдегі Кеңестер таратылды. Ел басшылығы бұл жағдайды ескі әдістермен жаңа қоғам құру мүмкін еместігімен, биліктің барлық өкілді органдары кеңестік кезеңде сайланғанымен түсіндірді. 1993 жылы 13 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің төрағасы Серік Әбділдин оның таратылғанын ресми түрде жариялады.
Жаңа Ұлттық Жиналыс сайланғанға дейін Президент барлық заң шығарушы және атқарушы билікті өз қолына шоғырландырады. 1993 жылы 9 желтоқсанда Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан Республикасындағы жаңа Сайлау кодексін қабылдау туралы» Жарлыққа қол қойды. 1994 жылы 7 наурызда Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесі мен жергілікті өкілді органдар – мәслихаттар сайлауы белгіленді. Елімізде бұл маңызды саяси оқиғаға дайындық басталды.
1993 жылы 23 желтоқсанда Шымкент қаласында төраға, қала әкімшілігі басшысының бірінші орынбасары Борис Рузанов басқарған муниципалдық аумақтық сайлау комиссиясы құрылды. Сайлау күні сайлау учаскелеріне қазақ, славян, өзбек, татар-башқұрт, кәріс, неміс, грек, еврей, түрік, ұйғыр сияқты партиялар мен бұқаралық бірлестіктердің, ұлттық мәдени орталықтардың жетекшілері өте аз адам баратынына алаңдаулы.
Бір қызығы, сол кездегі саяси бірлестіктер арасында бүгінде аты шыққан партиялар болған жоқ – тек «Қазақстан халқының бірлігі» одағы, Қазақстанның социалистік және республикалық партиялары, «Қазақстан халқы құрылтайы» және Республикалық партия ғана. Қазақстанның. «Азат» азаматтық қозғалысы. Бақытымызға орай, адамдар кейбіреулер ойлағандай саясаттан тыс болып шықты – сайлау өтті.
Қазіргі таңда Шымкент қаласы мәслихатында 32 депутат болса, 1994 жылы бірінші шақырылымдағы Шымкент қалалық мәслихатының 27 мандаты үшін 89 кандидат таласады. 27-нің 25-і ауыстыру негізінде сайланады. Бірінші шақырылымдағы 27 қалалық мәслихат делегаттарының ішінде 9 мұғалім, 7 дәрігер, 5 өндіріс қызметкері, оның ішінде бір жұмысшы, бір кәсіподақ өкілі, сонымен қатар екі заңгер, әскери қызметкер және үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері болды. агенттіктер. -мемлекеттік сектор. Қалалық мәслихаттың қазіргі, сегізінші шақырылымында миллионерлер клубы болмаса, оның құрамында біріншіге қарағанда «мәртебесі» көп…
Ал бірінші болып сайланған депутаттардың арасында қандай есімдер бар! Тұрмахан Орынбаев, Клара Әліпова, Роза Пак, Бату Ахметов, Жұмамұрат Тұяқбаев, Талап Қабденов, Виктор Сорокин, Мария Әлжанова, Құдратулла Халметов, Ғалия Керімқұлова, Виктор Чупиков, Анармат Оразов, Виталий Угай…
1994 жылғы 1 сәуірде мәслихаттың бірінші сессиясы өтті. Күн тәртібінде бірінші болып қалалық мәслихаттың хатшысын сайлау туралы мәселе көтерілді: Құдратулла Халметов ауыстыру негізінде сайланды. Сол тарихи сессияда Асанбай Асқаровқа «Шымкент қаласының Құрметті азаматы» атағын беру туралы алғашқы шешім қабылданды.
Сондай-ақ сол мәслихат қабылдаған алғашқы шешімдердің қатарында «Қоғамдық тәртіпті сақтаудың, қоршаған ортаның жай-күйін жақсартудың, сауданы ұйымдастырудың, тұрғын үй қорын, жасыл желектерді абаттандыру мен сақтаудың, жерасты суландыру және коммуникация объектілерін салудың міндетті ережелері» атты ұзақ тақырыптағы қаулы да болды. объектілері (су қоймалары, каналдар, арық торлары және т.б.) және Шымкенттегі жануарларды ұстау».
Мәселен, арада 30 жыл өткен соң, 2024 жылғы 4 мамырда онлайн режимінде өткен Шымкент қаласы мәслихатының кезектен тыс XVI сессиясында халық өкілдері күн тәртібіндегі мәселелермен танысты:
1. «2024-2026 жылдарға арналған Шымкент қаласының бюджеті туралы» Шымкент қаласы мәслихатының 2023 жылғы 12 желтоқсандағы No 11/93-VIII шешіміне өзгерістер енгізу туралы;
2. Шымкент қаласы мәслихатының 2018 жылғы 26 қарашадағы No 41/329-6с «Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобалары бойынша мемлекеттік міндеттемелерді қабылдау туралы» шешіміне өзгерістер енгізу туралы;
3. Шымкент қаласы мәслихатының 2024 жылғы 19 наурыздағы No 14/123-VIII «Әлеуметтік көмекті жүзеге асыру, оның мөлшерін айқындау және көрсетілетін қызметті алушыларға көрсетілетін кейбір әлеуметтік көмек объектілерінің тізбесін айқындау туралы ережені бекіту туралы» шешіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы. Шымкент қаласындағы кедей азаматтар».
Бюджетке қатысты үш шақырылым – 1, 2, 5-ші шақырылымдар кезіндегі мәслихат депутаты Роза Пактың айтқан сөзін еске сала кетейін: «…Бірінші шақырылымның депутаты болған кезімде қаланы қарап, бөлуді көрдік. бюджет бір миллиард теңгеге де жетпейді! Сонда ақша аз, бірақ көп жұмыс істеу керек… Адамдар осы қоғамдық платформадан елге және оның азаматтарына ең жақсысын әкелеміз деп үміттеніп, өкілдікке үміткер ».
30 жылдан кейін Шымкенттің бюджеті өткен жылмен салыстырғанда 123 миллиард теңгеге артып, 779 миллиард теңгені құрады.
«Қаланың экономикалық белсенділігін ескере отырып, республикалық бюджетке тәуелділікті азайту көзделуде. Бұл бағытта мемлекеттік кіріс органдарымен бірлесіп жүйелі жұмыстар жүргізілуде», — деді Шымкент әкімі Ғабит Сыздықбеков ағымдағы жылдың қараша айының соңында Орталық коммуникациялар қызметінде өткен көшпелі баспасөз мәслихатында. Олар айтқандай, айырмашылықты сезініңіз!
…Тағы бір дерек тарихқа айналды. 2018 жылғы 5 маусымда қалалық мәслихаттың кезектен тыс 29-сессиясы барысында Шымкент қаласына республикалық маңызы бар қала мәртебесін беруді бастау туралы Шымкент қаласының әкімдігі мен мәслихатының бірлескен шешіміне қол қойылды. Бұл сізге арналған жазба ғана.
Қалалық мәслихаттың қазіргі сегізінші шақырылымында 32 делегат бар. Оның ішінде 16 делегат бірдеңгейлі сайлау бірліктерімен сайланады, қалған 16 делегат партиялық тізім бойынша сайланады.
Бірінші шақырылымның қос делегаты, Шымкент қаласының екі құрметті азаматы Клара Әліпова мен Роза Пактың жас әріптестеріне тілегін білдіруін өтіндім.
Клара Әліпова: «Құрметті әріптестер, делегаттар! Ең алдымен сізге қиын қызметте зор денсаулық тілеймін! Адалдық, сайлаушыларды құрметтеу және сайлау науқаны кезінде берілген уәделерді орындаудың жолдары мен тәсілдерін таба білу сияқты қасиеттерді әрқашан есте сақтаңыз. Халық депутат ретінде сізді сөзіңізге емес, іс-әрекетіңізге, өмірдегі жетістіктеріңізге қарап бағалайды.
Сайлаушылардың құқығын қорғауда принципті болыңыз, армияның бақылауындағы «қапқа» айналмаңыз. Атқарушы билік сіздің пікіріңіз бен көзқарасыңызды ескерсін.
Сізде бір ғана артықшылық бар – тәулігіне 24 сағат жақсы күйде болу. Өз округіңіздегі халықтың барлық мәселелерін түсініп, оларды сындарлы, тұрақты және оң бағытта шешіңіз. Өзіңізге және қалада болып жатқан барлық нәрсеге жауапкершілікті алыңыз. Халық игілігі үшін, Қазақстанның гүлденуі үшін еңбек етейік!».
Роза Пак: «Құрметті қалалық мәслихаттың сегізінші шақырылымының делегаттары! Аға жолдас ретінде депутат болу абырой ғана емес, сонымен бірге үлкен жауапкершілік екенін еске салғым келеді. Сіз қала үкіметінде өз мүдделеріңізді емес, ең алдымен сайлаушыларыңыздың үмітін және үмітін білдіресіз. Менің кеңесім: адамдарды тыңдаңыз, олармен сөйлескенде сіз көптеген қызықты нәрселерді үйренесіз! Адамдармен бетпе-бет сөйлесуге көбірек уақыт бөліңіз. Сайлаушылармен ашық болыңыз. Әрине, депутаттың жұмысы өте күрделі, көп қырлы. Меніңше, қазір цифрландыру пайда болды және көп уақытты қажет ететіндіктен, бәрі қиындап бара жатыр.
Адал, ашық және ең бастысы қоғам игілігі үшін әрекет ету. Сіз мұны қиындықсыз жасай алмайсыз! Есіңізде болсын, жұмыс істемейтін адамдар қателеспейді. Сіздің шешімдеріңіз бен іс-әрекеттеріңіз батыл, дана болып, нәтижелер жазылып, қоғамымыз бен азаматтарымыз үшін пайдалы болсын. Бұл сапарда сәттілік!»
Мұнда қосатын ештеңе жоқ. Соңғы 30 жыл ішінде қосылудың тиімділігі мен практикалық орындылығы бірнеше рет дәлелденді: жергілікті халық – халық өкілдері – атқарушы органдар.
Оқырманнан сұрау қалды: сіз өз орынбасарыңыздың есімін білесіз бе? Үкіметте сіздің мүдделеріңізді кім қорғайды?
Фарида Шарафутдинова